Zwanger worden

De vrouwen die we gesproken hebben, hebben verschillende ervaringen met zwanger worden. Voor sommigen ging dit gemakkelijk en/of snel, voor anderen was dit lastiger. Zij hadden medische hulp nodig om zwanger te raken. Hier beschrijven we de ervaringen van de vrouwen met het zwanger raken.

Verschillende vrouwen hebben van jongs af aan al een kinderwens, en wilden altijd al moeder worden. Anderen geven aan dat ze soms twijfelde. De meesten van hen hadden op een gegeven moment het gevoel dat ze nu klaar waren voor een kindje. Voor de meeste vrouwen was er een moment waarop zij, meestal samen met de partner, besloten om een kindje te willen. Voor sommigen kwam dit moment nadat ze getrouwd zijn. Een vrouw geeft aan dat ze bewust gewacht heeft tot na haar bruiloft, omdat ze niet met een dikke buik wilde trouwen. Voor anderen kwam dit moment toen zij klaar waren met hun opleiding of voordat ze met een nieuwe opleiding gingen starten, of nadat zij een stap in hun loopbaan hadden gezet; of op het moment dat het huis klaar was; of nadat ze een grote reis hadden gemaakt. Andere vrouwen geven aan dat ze altijd al moeder wilden worden, maar dat zij nog niet de juiste partner hadden gevonden. Op het moment dat zij voor hun gevoel de juiste partner hadden gevonden, kwam al snel het moment dat ze ook daadwerkelijk een kindje wilden. Verschillende vrouwen benoemen ook dat hun leeftijd een rol speelde bij de beslissing om een kindje te willen. Bijvoorbeeld omdat ze jong moeder willen worden, of omdat ze al wat ouder zijn en een niet te “oude” moeder willen zijn. Een vrouw geeft aan dat zij en haar man eerst gewacht hebben tot de gezondheid van haar man beter was. Sommige vrouwen die een tweede of volgend kindje wilden, hadden tijdens de zwangerschap van hun laatste kindje al het gevoel dat hun gezin nog niet compleet was. Voor anderen kwam dat moment later en was er op een gegeven moment een gevoel dat men klaar was voor een volgend kindje. Voor sommigen kwam dit moment op het moment dat hun jongste kindje een jaar en een paar maanden was en de drukste babytijd voorbij was. Voor anderen kwam dat moment later, en een enkeling geeft aan dat dat moment kwam op het moment dat de eerdere traumatische bevalling was verwerkt door bijvoorbeeld EMDR. Hoewel voor de meeste vrouwen zwanger willen worden een bewuste keuze was, was voor sommigen de zwangerschap ongepland. Sommigen van hen wilden wel een kindje, maar nog niet op dit moment. Voor anderen was het nog niet duidelijk of ze een (volgend) kindje wilden.

Verschillende vrouwen hadden de verwachting dat het wel even kon duren voordat ze zwanger zouden raken. Deze verwachting was gebaseerd op het feit dat het bij een eerdere zwangerschap lang duurde, of op verhalen vanuit de omgeving, of omdat het onzeker was of de vrouw (verminderd) vruchtbaar zou zijn door een gezondheidsprobleem. Na het moment waarbij vrouwen (en hun partners) besloten een kindje te willen, was voor de meeste vrouwen de eerste stap stoppen met anticonceptie. Men stopte met de pil, of liet het spiraaltje verwijderen. Enkele vrouwen hebben daarna een eerste cyclus afgewacht. Dana vertelt dat ze na het stoppen met de pil een half jaar heeft gewacht voordat ze gingen proberen om zwanger te raken, omdat ze het gevoel had dat dan alle hormonen van de pil uit haar lichaam zouden zijn. Sommige vrouwen geven aan dat zij door middel van ovulatietesten hun ovulatie bijhielden. Andere vrouwen lieten het wat meer op z’n beloop en lieten de natuur z’n gang gaan. Veel vrouwen hebben, nadat zij besloten hadden dat ze een kindje wilden, hun leefstijl aangepast. Ze zijn bijvoorbeeld foliumzuur gaan slikken, gestopt met het drinken van alcohol, af gaan vallen of gezonder gaan eten. Sandra vertelt dat zij minder is gaan bewegen, omdat zij haar lichaam rust wilde geven. Enkele vrouwen die we hebben gesproken, hebben een medische aandoening (gehad), zoals MS (multiple sclerose) of kanker. Zij hebben eerst contact gezocht met hun artsen om te overleggen over hun medicatie, of om de vruchtbaarheid te laten onderzoeken. Sommige vrouwen die we hebben geïnterviewd, hebben geen partner of geen mannelijke partner. Voor hen startte het proces op een andere manier, omdat zij eerst op zoek moesten naar een donor. Marije (C) had geen partner en zij is een donor gaan zoeken via een speeddate nadat zij in een boek gelezen had over een vrouw die met twee mannen een kindje kreeg. Vervolgens is zij via zelfinseminatie zwanger geraakt. Anne (B) en Christa kozen kunstmatige inseminatie met donorzaad in een kliniek.

Voor verschillende vrouwen die we gesproken hebben, was zwanger worden een lastig en langdurig traject. Sommigen van hen wisten dat al op voorhand, bijvoorbeeld omdat ze een chronische aandoening zoals PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) hebben. Een van hen was al bezig met een adoptietraject toen bleek dat ze in aanmerking kwam voor eiceldonatie. Het feit dat zij en haar man al ver gevorderd waren met dit adoptietraject gaf hen rust. Voor degene die niet op voorhand wisten dat zwanger worden lastig zou zijn, kwam er een moment waarop zij hulp zijn gaan zoeken. Voor de een kwam dat moment na een half jaar, voor een ander duurde dat twee jaar. De eerste stap was vaak de huisarts die de vrouwen doorverwees naar het ziekenhuis voor onderzoek. Dana vertelt dat het een klap in hun gezicht was toen zij een haar man hoorden dat op een natuurlijke manier zwanger worden niet mogelijk bleek te zijn. De meesten van hen kwamen daarna in een fertiliteitstraject terecht, zoals IUI, ICSI, IVF of eiceldonatie. Verschillende vrouwen geven aan hierover informatie te hebben opgezocht. De vrouwen hebben verschillende ervaringen met de zorgprofessionals tijdens het fertiliteitstraject. De een is positief, omdat de zorgprofessionals rustig en persoonlijk waren, geruststelden tijdens een vervelend onderzoek of goede uitleg gaven. De ander heeft juist een tekort aan uitleg ervaren, waardoor ze zich onzeker voelde. Een andere vrouw geeft nog aan dat de informatie te snel werd gegeven en soms het ene oor in ging en het andere oor weer uit. (Zie Zorgverleners voor meer ervaringen met de zorg en zorgverleners) Sandra benoemt dat zij veel stress heeft ervaren doordat de zorgverzekering lastig deed en niet alles op orde had.

Verschillende vrouwen geven aan dat zij dit traject hebben onderschat en hebben het als een geestelijk zwaar traject ervaren. In het hele traject wordt je heen en weer geslingerd tussen hoop en teleurstelling. Verschillende vrouwen hebben diverse huilmomenten gekend in die periode, bijvoorbeeld bij een negatieve uitslag. Enkelen waren al bezig met wat te doen als het fertiliteitstraject niet zou slagen. Sommigen vrouwen hebben de tweede poging als “relaxter” ervaren, omdat zij toen al wisten was ze konden verwachten. Sandra geeft aan dat zij tijdens het traject afleiding probeerde te zoeken door veel te gaan werken. Een andere vrouw benoemt dat je gedurende een dergelijk traject steeds meer je grenzen gaat verleggen. Uiteindelijk benoemen verschillende vrouwen dat ze de medische wereld dankbaar zijn.

Het hele traject heeft voor verschillende vrouwen een impact gehad op de relatie met hun partner. Sommigen geven aan dat ze goed met hun partner over de situatie konden praten en dat hun relatie sterker is geworden. Anderen vertellen dat zij door de hormonen sneller boos werden, waardoor er meer spanning was en dat dit een druk legde op de relatie. Enkele vrouwen benoemen dat de seksuele relatie veranderde. Het hebben van seks was pijnlijk, waardoor ze minder seks hadden, of het plezier ging ervan af, omdat ze op verplichte momenten moesten vrijen.

Verschillende vrouwen hebben steun en interesse van de omgeving ervaren. Bijvoorbeeld van ouders die hetzelfde hebben meegemaakt, van vriendinnen die meerdere miskramen hebben gehad, of van collega’s die regelmatig vroegen hoe het ermee ging. Andere vrouwen geven aan dat zij in die periode vervelende of vragen kregen vanuit hun omgeving, zoals “zijn jullie nog niet zwanger?” of “hebben jullie al kinderen?”. Ook opmerkingen als “we nemen een kind” of “je moet er niet te veel mee bezig zijn, dan lukt het wel” werden in die periode als vervelend ervaren. Men merkte ook dat de omgeving onwetend is en weinig weet van fertiliteitstrajecten. Daarnaast was het voor veel van deze vrouwen lastig als er in de omgeving een kindje werd geboren.