Informatie en ondersteuning

De meeste vrouwen hebben op enig moment voorafgaand, tijdens of na de zwangerschap behoefte aan informatie. Hier wordt beschreven waar vrouwen informatie vandaan halen, wat voor informatie ze zoeken en wat die informatie hen heeft gebracht.

De meeste vrouwen hebben op enig moment informatie gezocht – bijvoorbeeld ter voorbereiding op de zwangerschap (zie Thema Voorbereiding op bevalling en komst kindje), of omdat zij het fijn vinden om veel te weten. Amanda geeft bijvoorbeeld aan “hoe meer info, hoe beter” om “daarmee een goede start te kunnen maken”. Verschillende vrouwen geven aan dat zij in het begin van de zwangerschap op zoek gaan naar informatie, omdat anderen nog niet op de hoogte zijn van hun zwangerschap en daardoor aan hen geen vragen kunnen stellen. Andere momenten waarop vrouwen op zoek zijn naar informatie zijn na een miskraam, nadat er bij de screening iets is ontdekt, of op momenten dat ze het even niet meer weten hoe het precies zit – bijvoorbeeld met de voedingsrichtlijnen. Jill geeft aan dat zij “alles wat oppopte direct opzocht op haar telefoon”. Enkele vrouwen geven aan geen of zo weinig mogelijk informatie te hebben gezocht. Zij wilden alles op zich af laten komen of op z’n beloop laten gaan. Enkelen geven aan dat zij geen informatie zochten, omdat ze angstig, onzeker en niet gelukkig zouden worden van het lezen van informatie. Sommige vrouwen geven aan dat zij op een gegeven moment gestopt zijn met het zoeken van informatie, of niet over alle onderwerpen informatie zochten. Zij wilden bijvoorbeeld niks weten over de bevalling, zodat ze zich daarover niet druk konden maken. Esther omschrijft het zoeken van informatie als een gevecht van aan de ene kant dingen willen weten, maar aan de andere kant het niet willen weten.

Het internet is voor veel vrouwen een bron van informatie. Ze bezoeken verschillende website, of hebben video’s bekeken op YouTube. Ook de verloskundige of de gynaecoloog is een belangrijke bron van informatie voor vrouwen. Sommige vrouwen benoemen specifiek dat zij folders van hen kregen. Enkele vrouwen geven aan dat ze bij vage klachten op internet zoeken, maar bij echte zorgen de verloskundige of gynaecoloog raadplegen. Ook de sociale omgeving, zoals vriendinnen, familie en collega’s, is een bron van informatie. Daarnaast geven verschillende vrouwen aan dat ze informatie hebben gekregen bij de zwangerschapscursus die ze hebben gevolgd. Ook hebben meerdere vrouwen een informatie- of voorlichtingsavond van de verloskundige of het ziekenhuis bezocht. Bijvoorbeeld over de bevalling of over borstvoeding. Meerdere vrouwen benoemen dat zij informatie uit boeken hebben gehaald. Andere informatiebronnen die vrouwen benoemen zijn een app op de telefoon, 9-maanden beurs, documentaires op tv, kinderarts, kraamzorg, doula, huisarts, tijdschriften of wetenschappelijke literatuur, zoals PubMed of richtlijnen.

Veel vrouwen benoemen in hun interviews het vinden van informatie via ervaringsverhalen. Sommige gaan specifiek op zoek naar ervaringen van anderen omdat ervaringen van anderen je kunnen sterken. Anderen zoeken bewust niet naar ervaringsverhalen, omdat elk verhaal anders is en niks zegt over hoe zij de zwangerschap en bevalling ervaren. Anderen gingen niet op zoek naar ervaringen van anderen, omdat zij niet zaten te wachten op negatieve verhalen. Sommigen geven aan dat zij ongevraagd soms toch verhalen van andere vrouwen te horen kregen. Vrouwen die wel behoefte hadden aan het horen van ervaringen van anderen waren vaak op zoek naar positieve verhalen. Sommigen geven aan dat zij selectief waren in welke vriendinnen zij vroegen naar hun ervaringen. Zij gingen op zoek naar mensen die hetzelfde in de zwangerschap stonden. Sommige benoemen dat zij specifiek op zoek gingen naar vrouwen die in dezelfde fase van de zwangerschap zaten, want “met sommige dingen ben je nog niet bezig, en andere dingen ben je na een paar weken alweer vergeten”. Sommige vrouwen geven aan dat zij in een besloten Facebookgroep zaten. Dit zijn vooral vrouwen die last hadden van ernstige zwangerschapsmisselijkheid, zwanger waren van een meerling, of een kindje met een beperking kregen. Zij konden hun vragen stellen in deze groep en kregen praktische tips. Enkele andere vrouwen benoemen dat zij een WhatsApp groep hadden van een aantal zwangere vrouwen. Hier konden zij hun ongenoegen kwijt, vragen stellen en tips uitwisselen. Enkele vrouwen hoorden de ervaringen van andere vrouwen liever persoonlijk dan via internet; die informatie heeft een andere impact. Enkele vrouwen die tijdens of na de zwangerschap complicaties hebben gehad, geven aan dat zij behoefte hadden aan contact met anderen die hetzelfde hebben meegemaakt. Zij snappen wat deze vrouwen doormaakten, en hoopten steun en begrip te vinden. Tot slot benoemt een vrouw dat zij zich stoort aan de concurrentie die zij ervaart tussen moeders, bijvoorbeeld als het gaat om de bevalling, het herstel en het slaappatroon van de kinderen.

Verschillende vrouwen geven aan dat zij zich gerustgesteld voelden na het lezen of horen van informatie. Anderen kregen rust, vonden bevestiging, of voelden zich gesterkt en kregen vertrouwen in hun eigen lichaam. Anderen wisten waar ze aan toe waren en voelden zich beter voorbereid. Weer andere vrouwen benoemen dat zij herkenning, erkenning en steun vonden en daarmee het besef dat zij niet de enige zijn met een bepaalde ervaring. Verschillende vrouwen benoemen dat zij op basis van de gevonden informatie een keuze konden maken, bijvoorbeeld rondom screening. Enkele vrouwen benoemen dat ze nieuwe inzichten hebben opgedaan; anderen geven aan dat alle informatie logisch was en dat ze niet veel hebben geleerd van de informatie. Enkele vrouwen geven aan dat de informatie hen verdrietig, onzeker of angstig maakte. Voor Eva bracht het zoeken naar praktische informatie ontspanning.

Sommige vrouwen vonden het lastig om de informatie te vinden die je zoekt, omdat ieder verhaal anders is. Er is ook veel informatie beschikbaar, waardoor je je gek kan laten maken door alle adviezen die gegeven worden. De betrouwbaarheid van de informatie is voor veel vrouwen een punt. Verschillende vrouwen geven aan dat het lastig is om te bepalen of informatie betrouwbaar is of niet. Claudia geeft aan dat ze altijd kritisch blijft, en niet alles voor waar aanneemt. Andere vrouwen zoeken specifiek naar wetenschappelijk onderbouwde informatie – bijvoorbeeld via ziekenhuizen, patiëntenverenigingen en vakbladen. Met name als het gaat om informatie op fora hebben vrouwen twijfels over de betrouwbaarheid. Het is dan lastig in te schatten wat wel of niet waar is. Dana vindt de informatie op fora ook gevaarlijk: men geeft elkaar adviezen, maar elk lichaam is anders. Verschillende vrouwen benoemden de wekelijkse updates over de zwangerschap en de ontwikkeling van hun kindje die zij in hun mail ontvingen. Ze vonden het leuk om dit te volgen, maar verschillende vrouwen gaven aan dat ze zich ook er bewust waren van dat het bij iedereen anders verloopt. Anderen geven aan dat ze zich er bewust van waren dat dit vaak commerciële website waren en namen de informatie met een korreltje zout. Marije(C) benoemt dat het veel tijd kost om informatie te zoeken, terwijl de informatie vaak voor zich spreekt. Een vrouw vond de informatievoorziening vanuit het ziekenhuis klinisch. Zij miste vooral praktische informatie rondom bijvoorbeeld voeding waarvan ze verwacht dat de verloskundige die wel geeft. Tot slot benoemt Dana dat haar partner kriebel werd van alle informatie die ze zocht.

Hoewel enkele vrouwen aangeven dat ze geen informatie hebben gemist, geven veel vrouwen aan dat zij bepaalde informatie hebben gemist. Vrouwen die op zoek waren naar positieve verhalen, geven aan dat deze lastig te vinden waren. Volgens hen ligt de nadruk op negatieve verhalen. Vrouwen die echter op zoek waren naar minder rooskleurige verhalen, bijvoorbeeld over depressieve klachten tijdens of na de zwangerschap of het niet leuk vinden van de zwangerschap geven aan dat zij dit soort verhalen hebben gemist. Christa geeft aan dat zij zich daardoor alleen heeft gevoeld. Vrouwen die last hebben gehad van hyperemesis gravidarum (ernstige zwangerschapsmisselijkheid) vinden dat de informatie hierover summier is en lastig te vinden is. Josine vindt dat er meer feitelijke informatie moet komen over de zwangerschap en de ontwikkeling van het kindje, vergelijkbaar met Thuisarts. Dit soort informatie staat nu vaak op commerciële sites. Saskia heeft Nederlandstalige informatie over bevallingen van tweelingen gemist. Nora vindt dat de informatie rondom miskramen uitgebreider mag. Judith heeft informatie gemist die uitlegt hoe het is om zwanger te zijn. Ook Hedwich heeft echte persoonlijk verhalen gemist. Andere onderwerpen waar vrouwen informatie over hebben gemist zijn flesvoeding, zwangerschap en reizen, ontzwangeren en herstel na de zwangerschap, feitelijke procesbeschrijving van ICSI en informatie over zwangerschapscursussen. Tot slot vindt Indira dat er ook informatie moet komen over hoe partners de zwangerschap ervaren.