Inzichten en terugkijken

In dit thema wordt beschreven hoe deelnemers hun ervaring met psychosegevoeligheid proberen te verwerken. Hier beschrijven we ook bepaalde inzichten die deelnemers opgedaan hebben om ervaringen een plek te geven, balans te vinden en leerervaringen.

Een aantal deelnemers noemt dat ze hun psychose ervaringen niet hadden willen missen als ze nu terugblikken. Hoe angstig de ervaringen ook waren, tegelijkertijd waren het ook mooie ervaringen. Iemand noemt het een verrijking van het leven. Ook zijn er mensen die heel bewust bezig zijn om hun ervaringen een plek te geven door bijvoorbeeld terug te gaan naar de plek van de ervaring of een boek te schrijven om dingen een plek te geven. ‘’sinds ik zeg maar heel veel dingen heb verwerkt en een plekje heb gegeven, en ik heb dus ook een boek geschreven, hè, en om alles een plekje te geven, sinds ik het kan loslaten en in het verleden kan laten.” 40:17 54 PY12

Er zijn ook deelnemers waar dit niet voor geld, zij hadden het niet mee willen maken. Anderen vergelijken de ervaring een plek geven met een rouwproces.

Een aantal deelnemers geeft aan dingen geleerd te hebben en inzichten te hebben opgedaan door de ervaringen die ze gehad hebben. Zo ziet Tim zijn ervaringen als een gave. Een andere deelnemer leerde in therapie wat een psychose inhoudt. Jelle heeft geleerd dat drugsgebruik een psychose kan uitlokken.     

Geïnterviewden delen verschillende emoties/gevoelens die zij hebben ervaren of nog steeds ervaren. Een aantal mensen vertelt dat zij zich onzeker voelen. Ze zijn bijvoorbeeld onzeker over of zij goed genoeg kunnen functioneren in werk. Ook zijn er deelnemers met gevoelens van schaamte. Ze praten liever niet over hun ervaringen omdat mensen ze dan misschien raar gaan vinden.  “ik praat inderdaad ook vaak niet over omdat ik dan denk van ja dan vinden mensen mij ook weer raar weet je wel”   Of ze schamen zich voor het gedrag dat ze hebben vertoond - ook al beseffen ze dat ze daar niets aan kunnen doen. Sommigen hebben het gevoel dat ze lastig zijn voor een ander. Hier zouden ze ook wel excuses voor willen maken. Anderen vragen zich af of ze ergens excuses voor zouden moeten maken. Tim benoemt eigenlijk een hele range aan emoties die hij ervaren heeft: angst, boosheid, verdriet, verwondering en positieve dingen.

Ook het wantrouwen van eigen gevoelens wordt benoemd door meerdere deelnemers. Zij vragen zich af wanneer ben ik gewoon blij of wanneer gaat het richting manisch zijn? Dit wantrouwen wordt als moeilijk ervaren. Er zijn ook deelnemers die psychotisch als lijden ervaren en een deelnemer die het als eenzaam, lastig en moeilijk ervaart. Ook angstgevoelens worden vaak ervaren.

Een aantal deelnemers geeft het belang van balans aan in leven met en na een psychose. Balans in wat je gelooft en wat je onder ziek zijn verstaat. Balans in bewust genieten en grenzen opzoeken. Periodes met ups en downs, waarbij soms aan de handrem moet worden getrokken.