Zwangerschapsongemakken

Hoewel verschillende vrouwen aangeven dat ze geen ongemakken hebben ervaren tijdens de zwangerschap en zich daarmee gelukkig prijzen, hebben de meeste vrouwen een of meerdere zwangerschapsongemakken gekend tijdens de zwangerschap. In dit thema worden deze ongemakken beschreven, zoals misselijkheid, vermoeidheid, bekkenklachten, hormooninvloeden, lage bloeddruk en maagzuur. Daarnaast wordt in dit thema beschreven hoe vrouwen de lichamelijke veranderingen hebben ervaren, zoals het groeien van de buik, aankomen in gewicht en ontwikkelen van striae.

Veel vrouwen hebben een periode van misselijkheid gekend in hun zwangerschap. Voor de meesten van hen hield de misselijkheid op ergens tussen de 10 en 22 weken. Judith en Emine geven aan dat ze de duur van de misselijkheid hadden onderschat, omdat je om je heen hoort dat de misselijkheid tot ongeveer 12 weken duurt. Bij Sandra begon de misselijkheid in het tweede trimester. Sommige vrouwen hadden de hele zwangerschap last van extreme misselijkheid en hadden last van hyperemesis gravidarum. Zie het thema Zwangerschap - Complicaties bij moeder of kind voor ervaringen hiermee. Verschillende vrouwen moesten als gevolg van de misselijkheid overgeven, waarvan sommigen alleen ’s ochtends moesten overgeven en anderen de hele dag door. Er was ook een aantal vrouwen dat niet heeft overgegeven tijdens de zwangerschap, maar meer last had van een weeïg gevoel. Om de misselijkheid tegen te gaan probeerden verschillende vrouwen de hele dag door kleine beetjes te eten. Dat hielp bij de meesten. Hedwich at altijd wat voordat ze opstond. Anderen dronken cola of gemberthee om de misselijkheid tegen te gaan. Anne (B) zocht afleiding door gewoon door te gaan met haar dagelijkste leven. Voor sommige vrouwen was de misselijkheid zo hevig dat zij medicatie tegen de misselijkheid kregen. Emine kreeg in het ziekenhuis een infuus om haar vochtgehalte weer op peil te krijgen. Als gevolg van de misselijkheid hebben enkele vrouwen zich ziekgemeld op het werk. Andere vrouwen geven aan dat het lastig was om het huishouden te runnen, of om met vriendinnen af te spreken. Hoewel verschillende vrouwen aangeven dat de misselijkheid hun leven beheerste in die periode en angstig waren voor hoe lang de misselijkheid nog zou duren, zijn er ook vrouwen die “blij” waren met de misselijkheid. Ze waren blij dat ze dit en een zwangerschap überhaupt mee konden maken, of omdat de misselijkheid bevestigde dat het goed ging met de zwangerschap. Een vrouw die juist niet misselijk was, vertelt dat zij door de afwezigheid van de misselijkheid niet kon geloven dat ze zwanger was. Vanwege de misselijkheid geven verschillende vrouwen aan dat zij geen zin hadden in eten. Marije (A) maakte zich daardoor zorgen over het niet aankomen tijdens de eerste periode van de zwangerschap. Haar verloskundige stelde haar gerust dat dit niet erg was. Met betrekking tot de eetlust geven verschillende vrouwen aan dat die veranderde tijdens de zwangerschap. Sommige vrouwen gingen meer eten, andere vrouwen hadden continu de behoefte aan eten en aten de hele dag door. Daarnaast geven verschillende vrouwen aan dat zij afkeer hadden van bepaalde producten zoals bananen, chocola, avocado’s, champignons en groenten in het algemeen. Andere vrouwen hadden juist zin in bepaalde producten, zoals bijvoorbeeld patat, avocado’s, brood, zoete producten of zure producten als augurk of zure matten.

De meeste vrouwen hebben gedurende de zwangerschap een periode gekend waarin ze last hadden van vermoeidheid. Een enkeling geeft aan niet extra vermoeid te zijn geweest tijdens de zwangerschap. De meeste vrouwen ervaarden vermoeidheid tijdens het eerste trimester, tot een week of 16, en aan het eind van de zwangerschap. Sommige vrouwen hebben de hele zwangerschap vermoeidheidsklachten gehad. De vermoeidheid heeft bij sommige vrouwen tot hoofdpijn of prikkelbaarheid geleid. Een vrouw vertelt dat zij door de vermoeidheid weinig kon hebben van andere mensen. Als oorzaak van de vermoeidheid noemen vrouwen het feit dat hun lichaam hard aan het werk is. Aan het eind van de zwangerschap is het onrustige slapen een oorzaak van de moeheid. Voor sommige vrouwen was een ijzertekort de oorzaak van de vermoeidheid. Zij kregen hiervoor ijzertabletten die meestal hielpen. Vrouwen beschrijven de vermoeidheid op verschillende manieren: als een mist in je hoofd, als een deken van vermoeidheid, als futloosheid, als gesloopt zijn, als niet meer kunnen, als het achteruit hollen van de energie, als vervelend, als continu in slaap vallen, of als iets dat bij een zwangerschap hoort. Om de vermoeidheid tegen te gaan probeerden veel vrouwen rustig aan te doen en toe te geven aan de vermoeidheid door zoveel mogelijk te slapen. Bijvoorbeeld door vroeg naar bed te gaan, een middagdutje te doen, of ’s ochtends langer door te slapen en later te beginnen met werken. Een vrouw probeert zich er overheen te zetten en merkte dat zolang ze bezig was met dingen dat ze niet moe was. De vermoeidheid kwam als ze ging zitten. Menne dronk aan het eind van de middag een kopje koffie dronk om genoeg energie te hebben om de avond door te komen. Veel vrouwen ervaren ’s avonds de vermoeidheid na een dag werken. Ze hangen dan vaak op de bank en spreken minder af met vrienden, of gaan niet meer sporten. Sommige vrouwen noemen dat ze geen fut meer hebben om te koken of voor andere huishoudelijke taken. Enkele vrouwen geven aan dat zij als gevolg van de vermoeidheid minder zijn gaan werken.

Verschillende vrouwen hebben tijdens de zwangerschap bekkenklachten ervaren. Voor sommigen begon dit al bij 10 weken, bij anderen bij 20 weken en bij weer anderen begonnen deze klachten later in de zwangerschap. Alle vrouwen die bekkenklachten hebben ervaren geven aan dat deze gedurende de zwangerschap steeds erger werden. De vrouwen ervaarden pijn in de onderrug, hadden steken in het schaambeen, of hadden geen gevoel in of uitval van de benen. Een vrouw omschrijft het als pijn in de liezen, een andere vrouw omschrijft de pijn als beginnende weeën. Sommige vrouwen ervaren pijn als gevolg van ischias. Bij ischias is een zenuw bekneld. Als oorzaak van de pijn noemt een aantal vrouwen het vroege indalen van hun kindje. Als gevolg van de bekkenklachten hadden vrouwen moeite met lopen, staan, tillen, traplopen, fietsen, autorijden en huishoudelijke taken zoals stofzuigen. Voor sommige vrouwen was liggen pijnlijk waardoor zij ook slecht sliepen. Enkele vrouwen vertellen dat de klachten impact hadden op hun werk. Sommigen van hen zijn gestopt met werken of eerder met verlof gegaan. Indira vertelt bijvoorbeeld dat ze een eindje moest rijden naar het werk en autorijden voor haar lastig was. Nathalie vertelt dat ze een andere functie kreeg, waarvoor ze kon zitten en niet de hele dag hoefde te staan. (Zie thema Werk voor meer ervaringen rondom zwangerschap en werk). Als gevolg van dit alles hebben de meeste vrouwen met bekkenklachten het rustiger aan moeten doen en kwamen zij minder de deur uit. Voor sommigen was dit moeilijk te accepteren, omdat ze graag zo normaal mogelijk door wilden gaan. Sommige vrouwen geven aan dat het niet meer normaal functioneren voor hen moeilijker was dan de pijn die nog wel te handelen was. Dit riep soms gevoelens van frustraties op: “je wilt nog wel, maar je lichaam laat je in de steek”. Hedwich vertelt dat ze er ook stiekem van heeft genoten dat ze rustig aan moest doen, want na de geboorte van het kindje kan dat niet meer. De meeste vrouwen hebben ondersteuning gezocht bij een (bekken)fysiotherapeut. Ze kregen oefeningen of werden gemasseerd. Sommige vrouwen droegen ter ondersteuning een band – dit hebben zij als prettig ervaren. Nathalie had een bed in de woonkamer geregeld zodat zij daarop kon liggen om te rusten als het niet meer ging en ondertussen haar oudste kindje in de gaten kon houden. Zwanielle heeft haar verloskundige gevraagd om ingeleid te worden, omdat zij de pijn niet langer meer volhield. Haar verloskundige gaf hier gehoor aan. Tot slot benoemt Nora die bij haar vorige zwangerschappen ook bekkenklachten had dat deze klachten horen bij een zwangerschap en zij ziet het als een investering in een mooi kindje. Voor meer informatie over bekkenklachten bij zwangerschap zie deze website.

Verschillende vrouwen geven aan dat ze last hebben gehad van de hormonen. Ze zijn emotioneler of ervaren emoties heftiger. Sommige vrouwen huilen sneller, bijvoorbeeld tijdens een film, of hebben uit het niets huilbuien. Andere vrouwen geven aan dat ze soms niet aardig waren. Ze werden boos zonder aanleiding of konden uitvallen tegen mensen, waren chagrijnig of kortaf, of ze snauwden hun partner af. Marije (B) vond zichzelf af en toe krengerig en Inge vergeleek zichzelf soms met een heks. De hormooninvloeden die de vrouwen ervaarden werden door sommige vrouwen vergeleken met de hormonen die zij tijdens hun ongesteld ervaarden.

Naast de misselijkheid, vermoeidheid, bekkenklachten en hormooninvloeden noemden de vrouwen nog een aantal klachten waar ze last van hebben gehad tijdens de zwangerschap. Verscheidene vrouwen hadden last van een lage bloeddruk. Dit uitte zich in hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, futloosheid en prikkelbaarheid. Sommigen van hen geven aan dat ze altijd (zout) eten bij zich hadden om de bloeddruk omhoog te krijgen of het energietekort aan te vullen. Meerdere vrouwen hielden vocht vast tijdens hun zwangerschap. Met name aan het eind van de zwangerschap en in de warme zomerperiode. Dit uitte zich vaak in dikke voeten. Een vrouw vertelt dat zij als gevolg van het vocht een doof en tintelend gevoel in haar vingers had. Enkele vrouwen hadden last van harde buiken. Voor Anne (B) was dit een teken dat de bevalling eraan zat te komen. Claudia had zelf niet door dat ze harde buiken had, omdat ze niet wist hoe dat voelde. Haar verloskundige wees erop dat haar buik hard was. Andere klachten en ongemakken die sommige vrouwen hebben ervaren tijdens de zwangerschap zijn zuurbranden, vaker naar de wc moeten, obstipatie, vergeetachtigheid, pijnlijke borsten, benauwdheid, zwangerschapspigmentvlekken, vitamine D tekort, calcium tekort, en het vaak warm hebben.

Als het gaat om lichamelijke veranderingen vertellen de meeste vrouwen over hun groeiende buik en het aankomen in gewicht. Verschillende vrouwen geven aan dat het groeien van de buik hen hielp te beseffen dat ze zwanger zijn en dat er een kindje in hun groeit, of het was voor hen een bewijs dat het goed ging met de zwangerschap. De meeste vrouwen vonden hun zwangere buik mooi of prachtig en waren er trots op. Een dikke buik hoort er volgens hen bij en ze hebben er dan ook geen moeite mee, want er groeit een kindje in je. Andere vrouwen hadden er meer moeite mee. Ze vonden zichzelf onaantrekkelijk en durfden niet meer in de spiegel te kijken, of ze vonden zichzelf een dikke koe of olifant. Een enkeling zag voor de zwangerschap al op tegen het aankomen in gewicht of een buikje te krijgen. Jill was blij dat ze pas laat een buikje kreeg; Anne (A) kon het van zich afzetten toen het duidelijk was dat het een zwangere buik was en niet een “gewoon buikje”. Indira vertelt dat ze haar grote buik mooi vond, maar dat ze moeite had met opmerkingen uit haar omgeving over haar grote buik. Met name vrouwen die voor hun zwangerschap problemen met hun gewicht hadden, bijvoorbeeld omdat ze te licht of te zwaar waren, vonden het ingewikkelder of lastiger om om te gaan met het groeien van hun buik. Chrisa kon dit tijdens de zwangerschap loslaten. Shamilla die een gastric bypass (maagverkleining) heeft gehad vond het niet erg om tijdens de zwangerschap aan te komen, omdat het voor een goed doel was. Verschillende vrouwen die trots waren op hun buik wilden deze graag tonen aan de omgeving. Sommigen van hen hielden daar bij hun kledingkeuze rekening mee. Anderen hadden minder de behoefte om hun buik te tonen aan de omgeving. Een van hen vond het niet nodig om te pronken, een ander wilde haar buik graag verhullen. Bianca had niet de behoefte om haar buik te showen, maar hoefde het ook niet te verbloemen. Naast de buik beschrijven ook verschillende vrouwen dat hun borsten groter werden. Dit wordt omschreven als zwaar en pijnlijk. Een vrouw vertelt dat het haar hielp om kou en warmte af te wisselen. Zij ging bijvoorbeeld zwemmen om de pijn te verlichten. Anne (A) was blij met haar grotere borsten, omdat ze voor de zwangerschap onzeker was over haar borsten. Bianca benoemt nog dat haar borsten op een gegeven moment gingen lekken. Een andere lichamelijke verandering waar vrouwen over vertellen zijn striae. Om striae te voorkomen hebben verschillende vrouwen gemeerd met diverse crèmes of oliën. Menne probeerde veel te drinken om haar vocht op peil te houden. Andere lichamelijke veranderingen tijdens de zwangerschap die door de vrouwen genoemd worden zijn spataderen, haaruitval en vet haar. Net als dat vrouwen vinden dat de zwangerschapsklachten bij een zwangerschap horen, geldt dat ook voor de lichamelijke veranderingen. Deze horen volgens de geïnterviewde vrouwen ook bij een zwangerschap. Enkele vrouwen ervaarden de lichamelijke veranderingen als dat hun lichaam in het teken staat van hun kind en niet meer voelde als van henzelf. Judith noemt het “parasieterig”.