Door het lange diagnosetraject ontstonden bij Emma en haar ex-partner financiële en relatieproblemen

In 2006, wij gingen trouwen, of we waren net getrouwd, dat weet ik niet meer. Toen begon hij te veranderen qua karakter, dingen doen, praten ging wat moeizamer, wat langzamer. En toen dacht ik van, nou, een mooie kerel ben je. De buit is binnen en nou laat je je ware aard zien. Dus wel geprobeerd om erover te praten en op de één of andere manier ging dat niet zo goed, lukte het niet om daar samen over te praten. Hij werd ook agressief, gooide met spullen, met een kopje of met een theepot of weet ik veel. En dat vond ik heel erg, dat hij agressief was. En ik heb altijd gezegd van als iemand me slaat, dan ga ik van hem af. Dat wil ik niet. Ik heb inderdaad wel een keer een klap gehad en dan zet je toch niet binnen één minuut je relatie aan de kant. Zo werkt dat ook weer niet. En als ik dan een beetje rustig geworden was en ging ik er met hem over praten. Soms was dat de volgende dag. Zo van, waarom doe je dat nou? Dan kreeg ik niet de indruk dat hij snapte waar ik het over had. Dat dat iets was wat tussen ons stond of wat van ons samen misschien was. Dan had hij echt zoiets van, nou ja, het is gebeurd en hoezo moeilijk? We gaan gewoon weer verder. En nou dat was natuurlijk een beetje raar, want als je een relatie hebt, dan ga je er ook samen voor. Tot die tijd deden we dat ook. En het is ook niet zo dat dat van het ene op het andere moment ineens niet meer ging, maar het werd langzamerhand moeilijker om over de problemen die we hadden te praten, om daar een oplossing voor te vinden.

En nou, om een heel lang verhaal kort te maken. Dus het begon in 2006 denk ik. Hij was freelancer ICT-er, dus hij moest eigenlijk ook altijd zelf achter zijn werk aan. En op een gegeven moment ging dat ook allemaal moeizamer, had minder werk. Nou ja, dan heb je ook minder geld natuurlijk. En ik had op dat moment niet echt een baan waar we van konden leven, dus het was af en toe best wel moeilijk om rond te komen. Dan denk je van, wat is hier nou aan de hand, die man heeft altijd goed werk gedaan, goed verdiend, intelligente man en nu ineens is dat werk, dat wordt allemaal moeilijker en zo. Tussen ons gaat het moeilijker, terwijl we, nou, eigenlijk waren we elkaars liefde van ons leven. En toen heb ik gezegd van, je gaat nu naar de huisarts en je vraagt hulp, want anders dan stap ik op, want dit trek ik ook niet meer. En toen is hij ook naar de huisarts gegaan, ook echt direct zo'n beetje, hoor. [lacht] Heeft hij de huisarts gebeld van, ik moet nu komen. Nou, en hij had geloof ik ook wel door dat het ernstig was, dus nou, diezelfde middag zat hij ook bij de huisarts. En werd hij doorgestuurd naar een psycholoog. Een paar gesprekken bij de psycholoog gehad. Ik ben ook wel naar die huisarts geweest, hoor, om te vertellen wat er aan de hand was. En ja, voornamelijk de agressie viel mij toen op. Tenminste ja, dat vond ik zelf een heel groot probleem. En toen de huisarts had zoiets van agressie, als dat ineens opspeelt, dan is daar ook wel weer wat aan te doen of zo, weet je wel? Dat vond ik eigenlijk wel een beetje een luchtige opmerking dat ik dacht van, nou, ik vind het best wel een heel heftig ding en eigenlijk zeg je van, oh, nou, dat is wel op te lossen.

Maar goed, nou, psycholoog, hij gesprekken, ik gesprekken, samen gesprekken en dat duurde een hele poos, maar ik zag niet echt verbetering of zo in onze situatie. Hij bleef agressief en het praten bleef moeilijk en het werk kwam niet zo van de grond. En nou, de problemen die we hadden, die gingen niet echt weg en, en dat gaat natuurlijk ook niet vanzelf weg, maar nou, je verwacht eigenlijk dat je samen gesprekken hebt bij een psycholoog, dat de dingen aangepakt worden en dat je dan ook samen die problemen wat beter kunt oplossen of zo. Dus begin 2008 gesprekken met een psycholoog. We zijn op een gegeven moment in 2009, moet ik even nadenken hoor, eind 2009 naar [plaats] verhuisd. En Alfons die wilde eigenlijk niet in [plaats] naar een nieuwe psycholoog daar verder praten. En toen heb ik ook gezegd van, nou ja, onze problemen, die zijn niet opgelost. En het wordt ook alleen maar erger, dus ja, ik zie dit als enige manier om onze relatie nog een beetje goed te krijgen. Dus ik wil wel met iemand praten. En die psycholoog waar we bij waren, die noemde wel eens af en toe van, ik denk dat hij een vorm van autisme heeft. Maar ja, je kunt dat gaan onderzoeken, maar je kunt ook denken van, probeer manieren te vinden om, om daarmee om te gaan.

Nou, daar was zij, geloof ik, met ons mee bezig en, nou op een gegeven moment hebben we dus in [plaats] een psycholoog gevonden Alfons eerst een gesprek met de psycholoog, ik een tweede gesprek en die zei bij het tweede gesprek van, ik denk dat Alfons een vorm van autisme heeft en ik denk dat hij Asperger heeft. Dus, en ik heb daar geen verstand van en ik heb daar geen kaas van gegeten, dus ik stuur jullie terug naar de huisarts en die moet jullie maar weer verder verwijzen naar iemand. Dus dat was nummer twee, die met autisme aankwam. Maar autisme, dat heb je natuurlijk je hele leven, dat heb je niet ineens of zo. Maar misschien ben je dan wel blij dat er iets genoemd wordt, want [lacht] als iets een oorzaak heeft, dan kun je er misschien ook iets aan doen? [-]Nou, toen hadden we natuurlijk ook een andere huisarts in [plaats], toen zijn we, doorgestuurd of in ieder geval Alfons eerst naar een psychiater. Nou, hij daar weer gesprekken mee, ik er weer gesprekken mee, samen gesprekken.

Nou, op een gegeven moment was het zomer 2010 en ik hoefde eigenlijk niet meer te komen bij de psychiater, want er mankeerde niet zoveel aan mij. En nou ja, ze vonden het wel belangrijk om met hem verder te gaan. En nou, goed, de agressie werd ondertussen steeds erger. Het praten van hem ging langzamerhand steeds moeizamer, dus gesprekken tussen ons, die gingen steeds moeilijker. Werk was er ondertussen helemaal niet meer, financiële problemen werden steeds groter. Hij begon heel zwart-wit te denken, en dingen te zeggen, zo van, ja, maar jij zegt dat zo en hij verweet mij eigenlijk, dat ik heel zwart-wit dacht, terwijl hij dat zelf deed. Ik kan nu niet echt een voorbeeld noemen, maar nou, op alle gebieden ging het gewoon bergafwaarts met ons, met ons samen. Met hem achteraf gezien, maar nou ja, met ons dus ook.

Nou, en toen zomer 2010 zijn we nog een keer samen naar de huisarts geweest en dat was geloof ik de eerste keer dat ik die huisarts zag. [lacht] En toen heb ik gezegd van, we hebben samen een behoorlijk lang gesprek gehad en toen heb ik gezegd van, het lijkt wel of hij een ouderdomsziekte heeft. Ik denk dat m'n man ziek is. Ik weet niet wat voor ziekte hij heeft, maar het lijkt wel een ouderdomsziekte, alleen ik weet niet of dat kan als je vijftig plus bent, of je zo'n ziekte kan hebben. En ik heb ook geen verstand van Parkinson of Alzheimer of weet ik het wat. Maar ik heb wel het gevoel dat hij ziek is. En toen heeft de huisarts gezegd van, nou, ik zal eens met de psychiater overleggen, want ik geloof dat Alfons op dat moment net gestopt was met de gesprekken bij de psychiater, want dat leek ook geen nut te hebben of zo. En toen heeft de huisarts overlegd met de psychiater van nou, is het nodig om een neurologisch onderzoek te doen. Nou, de psychiater vond dat niet nodig, dus alle onderzoeken, alle gesprekken, alles wat maar iets kon opleveren, die waren gestopt.

En toen dacht ik van, nou, ze zijn begin 2008 begonnen met gesprekken met psychologen, we zijn nu ruim twee jaar verder en het is alleen maar bergafwaarts gegaan tussen ons en niet, dus geen spat beter geworden, niks. Op geen enkel gebied, het is alleen maar erger geworden, alleen maar slechter. We hebben alleen maar heel veel ruzie. Ik stop hiermee. Dus, nou, toen heb ik tegen Alfons gezegd van ik wil van je scheiden, want ik kan zo niet verder. Die agressie, dat kon ik niet aan. Mijn zoons, die waren natuurlijk regelmatig bij mij, die wilde ik dat ook niet aandoen. Ik bedoel, in de relatie met hun vader was er ook nooit agressie en ik wilde ook niet dat mijn kinderen dat meemaakten, door iemand die niet eens hun vader is. En nou, hij is ook een grote sterke flinke kerel, dus ik was ook op den duur bang, dat ik een keer aan de beurt was. Dat ik, dat hij mij alle hoeken van de kamer zou laten zien of zo.

Dus nou, ik wilde van hem scheiden en dat wilde hij helemaal niet en dat vond hij heel erg. En nou, gaf wel aan dat hij, dat hij verschrikkelijk veel van me hield en dat hij, nou, dat was wel het ergste wat hem kon overkomen. Dat was ook wel het ergste wat mij kon overkomen, maar ja, goed, ik vond dat ik voor mijn veiligheid moest zorgen. [-] Nou, uiteindelijk het huis te koop gezet en we hebben nog bij de kredietbank op de stoep gestaan, want het ging financieel gewoon zo slecht en ik was met mijn opleiding bezig, dus ik kon ook niet ineens aan het werk gaan of zo. En ondertussen had iemand Alfons aangeraden om naar het MJD te gaan, maatschappelijke & juridische dienstverlening. Daar had hij ook gesprekken bij een psycholoog en die dacht ook van dat hij misschien wel een vorm van autisme had. En daar zijn ze zo'n beetje in november, december 2010 begonnen met onderzoeken of hij dat ook echt had. Daar werd hij echt flink door de molen gehaald en toen was, nou ja, ondertussen waren we uit elkaar, we woonden apart en iets van, van nou februari 2011 of zo, kwam uit het onderzoek dat hij geen autisme heeft. Maar die psycholoog, die vond het wel belangrijk dat er verder onderzoek gedaan werd, want hij had wel zoiets, er is wel iets met hem aan de hand. Dat is wel duidelijk. Als het geen autisme is, dan is het wel iets anders. En die heeft verzoek bij de huisarts gedaan om een neurologisch onderzoek.

Nou, en toen is uiteindelijk gelukkig dus wel naar de neuroloog verwezen, onderzocht, scans gehad, gesprekken gehad. Ik heb gesprek met de neuroloog en met een neuropsycholoog gehad. Nou, en toen kwam in mei het verlossende antwoord dat hij dus FTD en PSP heeft. Nou, dan moet je dan blij zijn, dat iemand ziek is en dus geen klootzak is of denk je dan, ik had liever gehad dat je een klootzak was, want dan was je gelukkig niet ziek geweest. Nou, geef het antwoord maar, ik weet het niet. Ja, als je gescheiden bent, dan ga je niet zo op het punt verder, waar je gebleven bent. [-] En ik denk wel dat ik wel veel om hem geef, maar goed, de liefde die er vroeger was, die is een beetje verdwenen. [-] En dat is wel jammer. En ik ben ook een hele poos heel erg kwaad geweest, waarop of op wie, dat weet ik niet precies, maar wel om het feit dat het allemaal zo lang heeft geduurd voordat, voordat hij uiteindelijk doorverwezen is naar een neuroloog, voordat de uitslag bekend werd. Als die uitslag gewoon veel eerder bekend was of veel eerder wisten waardoor hij zo veranderde, ja, dan hadden we misschien ook eerder andere hulp in kunnen roepen. En dan waren de problemen ook wel groot geweest en dan was hij ook ziek geweest, maar ik denk dat ik niet van hem was gescheiden als ik wist dat hij ziek was. [-] Dus het is allemaal nog een ingewikkelde boel eigenlijk. En een verdrietige boel. [-]. En ondertussen heel moeilijk uit zijn woorden komen, terwijl ja, die ICT wereld, dat zijn allemaal van die snelle jongens met Italiaanse pakken aan en hij begon heel erg uit de toon te vallen in dat wereldje. Dus ja, als een intermediair hem aan de telefoon had, dan kon ik me voorstellen, dat die dacht van nou, wat is dat voor type, komt niet eens uit zijn woorden, weet je wel? Kan niet vertellen waar hij goed in is in zijn vak. Nou, als jij dat niet kan vertellen, dan ben je misschien ook niet goed in je vak. Zo wordt gewoon geredeneerd. Nou, volgende. Dan nemen ze wel iemand anders, niet jou. En helemaal natuurlijk als je moet leven van geld en dat moeten we gewoon in deze wereld, je kan niet meer met schelpjes naar de winkel gaan.

Dus er is geld nodig en als iemand altijd gewoon gewerkt heeft en geld verdiend heeft, maar dat lijkt af te brokkelen of zo, maar die is wel verantwoordelijk om een heel gezin draaiend te houden, al was het alleen maar omdat ik met mijn opleiding bezig was en daar niet zomaar mee kon stoppen en gaan werken. En die afspraak die heb je dan ook ooit gemaakt, zo van, nou, goed, omdat jij geld verdient, kan ik een opleiding gaan volgen, want we moeten toch wel eten en we moeten toch wel onze hypotheek betalen. Het wordt alleen maar makkelijker als ik ook geld ga verdienen, want dan wordt mijn salaris mooi het slagroom op het toetje. Maar als er dan minder gewerkt wordt en minder geld verdiend wordt, helemaal als je freelancer bent, dan heb je niet een vast contract ergens, dan heb je steeds projecten van een half jaar of drie maanden of weet ik veel. En iedere keer heb je weer een soort sollicitatiegesprek en iedere keer moet je je natuurlijk weer ergens naar binnen lullen. Zo werkt dat gewoon. Als jij je niet meer ergens naar binnen kan lullen en je hebt dus geen werk, dan moet je wel heel lang teren op het geld wat je drie maand geleden verdiend hebt, weet je wel? En hij had ook, omdat hij altijd zelfstandige was, had hij een hoe heet dat? Een [-] zo'n, geen ongevallenverzekering. Hoe noem je dat nou? Een soort [-].

Arbeidsongeschiktheid?

Arbeidsongeschiktheidsverzekering. Nou, dat is ook geen vetpot, dat weet je ook wel. Maar op den duur had hij gewoon helemaal geen werk meer en heeft hij zijn eigen bedrijf opgedoekt. Heeft hij zijn arbeidsongeschiktheidsverzekering opgezegd, want dat kost bakken met geld natuurlijk elke maand weer. Ja, als er nooit werk is, je krijgt ook niet echt een uitkering van de sociale dienst, omdat je natuurlijk zelfstandige bent, dan heb je er geen recht op. Maar dan krijg je een soort voorschot van, nou ja, we snappen wel dat u moet leven, meneer, met uw gezin. Dus u krijgt wel een beetje geld, maar zo gauw u weer werk hebt, dan moet u dat weer terug betalen. Nou, dat is ook allemaal logisch. Dus hij zag het op een gegeven moment ook niet meer zitten om die dure arbeidsongeschiktheidsverzekering aan te houden, terwijl als je op dat moment wist dat hij ziek was, dan klop je aan bij de verzekering. Dan zeg je, desnoods met een brief van de neuroloog of weet ik veel hoe dat precies werkt van, nou, je kunt niet meer werken, ik kan niet meer werken, want ik heb een ziekte. Hij kon gewoon niet meer werken. En dan, dan, dan verloopt alles heel anders, misschien moet je dan ook ooit je huis wel verkopen omdat je arbeidsongeschiktheidsverzekering niet voldoende is om zo'n huis van te betalen. Maar dan, dan kun je dingen langzamerhand wat afbouwen. Dan denk je, nou ja, goed, het leven is nou zo, die man is ziek, er is minder geld, we kunnen dit huis niet meer betalen. Nou, moeten we naar iets kleiners gaan uitkijken of naar een huurwoning of weet ik veel hoe je dat gaat oplossen. Dan kun je dat gaan afbouwen en dan kun je dat stapsgewijs allemaal gaan doen. Maar in dit geval gebeurden er allemaal dingen. Het overkwam ons meer dan dat het, dan dat je het in je hand had of zo. Weet je, en ja, en nogmaals blijft het dus heel erg, vind ik, heel erg jammer dat het allemaal zo lang heeft geduurd. Want als we veel eerder hadden geweten dat hij ziek was, dan hadden we heel veel dingen anders kunnen regelen. Ook financieel, ook met z'n werk, ook misschien met mijn opleiding, weet ik veel. Je kan gewoon alles anders regelen.