Dagopvang

Voor thuiswonende mensen met dementie bestaat de mogelijkheid om één of meer dagen per week naar een dagbehandeling te gaan. De dagopvang biedt mensen met dementie een zinvolle dagbesteding en ontlast mantelzorgers tijdelijk van zorg. Hier leest u over de ervaringen van mantelzorgers met de dagopvang.

Er zijn verschillende vormen van dagopvang. Zo is er de dagopvang in een verpleeghuis of een ontmoetingscentrum, waar degene met dementie zo optimaal mogelijk wordt behandeld met de inzet van de verpleeghuisarts, psycholoog en fysiotherapeut. Sommigen helpen mee met huishoudelijke taken zoals koffie inschenken, maar er worden ook spelletjes gespeeld en er wordt gezongen, geknutseld en gegymd. Enkele mantelzorgers hebben geregeld dat hun partner of ouder één of meerdere nachten per week logeert bij de dagopvang. Op deze manier krijgen zij ook eens een goede nachtrust. Een andere vorm van dagopvang is de zorgboerderij: een agrarisch bedrijf waar mensen die zorg en begeleiding nodig hebben, helpen binnen het bedrijf of in de tuin. Mantelzorgers ervaren dit vaak als een rustgevende omgeving voor hun partner. Een derde vorm van dagopvang die door mantelzorgers benoemd wordt, is de KOPgroep. Dit is een gespreksgroep voor mensen met beginnende dementie, waarbij bewegingstherapie vaak ook een onderdeel van het programma is. Voor jong-dementerenden zijn er soms aparte opvangmogelijkheden, waar rekening wordt gehouden met de meer actieve leefstijl van deze groep.

Er zijn verschillende redenen waarom mantelzorgers hun partner of ouder aanmelden voor de dagopvang. Verschillende mantelzorgers geven aan dat zij hun partner of ouder willen activeren. Zij hopen dat hun naaste door de dagopvang actiever wordt, meer buiten is en onder leeftijdsgenoten komt. Deze opvang geeft mantelzorgers meer ruimte voor zichzelf, wat ook een reden voor aanmelding voor dagopvang kan zijn. Vaak vindt in deze gevallen de aanmelding plaats op advies van een huisarts of casemanager. Nico geeft aan dat het voor zijn vrouw niet meer veilig was om alleen thuis te zijn. Mantelzorgers die voor hun ouder zorgen noemen als reden voor aanmelding dat de situatie voor de andere ouder vaak niet meer houdbaar is. Winfried is het niet gelukt een geschikte dagopvang te vinden die past bij de leeftijd en het ritme van zijn vrouw. Hij heeft nu vrienden bereid gevonden die regelmatig iets met zijn vrouw ondernemen, zodat hij ook tijd voor zichzelf heeft.

Na aanmelding bij een dagopvang volgt vaak een kennismaking. Deze verloopt niet altijd plezierig. Voor Jan voelde het als "aapjes kijken". Een mantelzorger omschrijft haar gevoel als "verraad en dumping". De eerste keer naar de dagopvang is voor veel mantelzorgers moeilijk. Vaak wil degene met dementie niet en is hij of zij boos dat hij daar heen moet. Meestal blijkt bij thuiskomst dat ze het heel leuk hebben gehad. Eén mantelzorger vertelt dat de dagopvang bij haar man stap voor stap is opgebouwd: van alleen fysiotherapie in het verpleeghuis tot nu twee dagen dagopvang. Yvonne vertelt nog dat zij de eerste dag heel veel heeft gehuild vanwege een schuldgevoel.

Voor verschillende mantelzorgers geldt dat het elke ochtend een strijd is om hun partner weer naar de dagopvang te krijgen. Men wil niet, bijvoorbeeld omdat men zich niet thuis voelt in de groep of door taalproblemen, maar ook omdat men zichzelf niet ziek vindt. Samen met de thuiszorg of de taxichauffeur hebben ze al diverse tactieken ontwikkeld om hun naaste naar de dagopvang te krijgen. Janny vertelt dat haar man thuis aangeeft het niet naar zijn zin te hebben op de zorgboerderij, terwijl uit de evaluatiegesprekken blijkt dat hij, zodra hij daar is, omkeert als een blad aan de boom en het goed naar zijn zin heeft. Sommige mantelzorgers merken wel dat de strijd minder wordt, zodra degene met dementie niet meer beseft dat hij weg gaat. Voor een enkeling was de strijd een reden om te stoppen met de dagopvang.

Voor mantelzorgers betekent het feit dat hun naaste enkele dagdelen naar de dagopvang gaat, dat op die momenten de 'druk' weg is. Ze hoeven zich even geen zorgen te maken en hebben even tijd voor hun eigen activiteiten – ook al vinden sommige mantelzorgers dat de tijd wat aan de korte kant is. Het geeft een gevoel van opluchting. Aan de andere kant vindt men het ook verschrikkelijk dat ze voor hun gevoel hun naaste "wegdoen" en geeft het hen een schuldgevoel. Maar ze zien ook dat hun naaste vrolijker en energieker wordt. Ze worden gestimuleerd op de dagopvang. En het geeft hen een gevoel van eigenwaarde, omdat ze nog iets kunnen doen of betekenen.