Zelfzorg

In dit thema worden strategieën besproken die deelnemers met post-COVID gebruiken in hun dagelijkse leven en wat daarin helpt en niet helpt. De onderwerpen die hierbij aan bod komen zijn: het belang van rust, energiebalans en grenzen, inspanning rustig opbouwen, acceptatie en voeding. 

Bijna iedereen geeft aan dat rust ontzettend belangrijk is. Bovendien vertellen veel deelnemers dat de klachten alleen maar erger werden als ze geen rust namen. Veel deelnemers geven aan dat het in het begin lastig was om echt rust te nemen. Ze hebben echt moeten leren hoe ze rust moeten nemen. “Rust nemen, dat is echt iets wat ik heb moeten leren, het een stapje terugnemen en zeggen dit is ook goed”, vertelt Tessa. Voor sommige deelnemers is rust wanneer zij geen prikkels om zich heen hebben of prikkelarm kunnen rusten. Andere deelnemers nemen rust door veel te slapen of door ontspanningsoefeningen te doen, zoals mediteren of hele rustige yoga. Een andere deelnemer vindt rust door rustig te wandelen in de natuur. 

Veel deelnemers hebben, vooral in het begin, moeite gehad om een balans te vinden in actief zijn en rust nemen. Welke activiteiten kunnen wel, en hoeveel of hoe vaak? Sommige deelnemers merkten het gelijk als ze zich te veel hadden ingespannen, maar bij anderen kwam de ‘klap’ pas een dag of zelfs twee dagen later. Veel deelnemers geven daarbij aan in het begin niet door te hebben gehad waar hun grenzen lagen. Het heeft veel deelnemers geholpen wanneer ze opnieuw hun grenzen, routines en structuren vonden. Bij het vinden van die nieuwe grenzen is op tijd op de rem trappen, ook al heb je het gevoel dat je te weinig doet, erg belangrijk, vertellen meerdere deelnemers. Veel deelnemers geven ook aan dat fysiotherapie en vooral ergotherapie daarbij geholpen heeft. Voor meer informatie over de behandelingen die deelnemers ontvangen hebben, zie het thema Zorg – Herstelzorg en revalidatie. 

Veel deelnemers geven aan dat ze in het begin van hun klachten de inspanning of het sporten te snel hebben opgebouwd. Dit komt voor een deel doordat het advies voor post-COVID-zorg in het begin vooral was om juist te gaan bewegen en aan de conditie te werken. Ondertussen is dit advies aangepast en wordt het aanbevolen om de focus te leggen op voldoende rust en om inspanning erg rustig en binnen je grenzen op te bouwen. Veel deelnemers geven aan dat ze ondertussen het belang geleerd hebben van rustig opbouwen, omdat ze een terugval kregen doordat ze te veel deden, of omdat ze ziek werden na te veel inspanning.

Veel deelnemers noemen acceptatie ook als iets wat erg helpt bij het omgaan met hun klachten. Tegelijkertijd is het voor veel deelnemers ook iets waar ze moeite mee hebben. Het is lastig om de klachten te accepteren. Ook is het lastig om te accepteren dat misschien niet alles meer lukt en dat hulp of een hulpmiddel noodzakelijk is. Sommigen geven aan dat ze bang zijn om de hoop te verliezen als ze hun situatie en klachten accepteren. Maar zoals Marcel het verwoord: “...accepteren is iets anders dan hoop verliezen. Accepteren is omgaan met de situatie van nu en jezelf richten op herstel.” 

Meerdere deelnemers vertellen dat ze er beter op letten om gezond te eten sinds ze post-COVID hebben. Sommigen doen dat uit zichzelf, terwijl andere dat doen op advies van een diëtist. Deelnemers hebben het dan vooral over gezond, gevarieerd en vers eten. Andere deelnemers vertellen ook het advies te hebben gekregen om meer eiwitten te eten of bepaalde supplementen te nemen. Om meer te lezen over het nemen van supplementen kunt u het thema ‘Zorg - Medicijnen en supplementen’ lezen. 

Verschillende deelnemers geven aan dat eten maken af en toe wel lastig is. Dit komt doordat ze vanwege hun klachten geen zin of energie hebben om eten te koken. Dit maakt het kiezen voor gezonde keuzes dan wel lastig.

Als laatste vertellen een aantal deelnemers dat ze gestopt zijn met het drinken van alcohol of dat heel erg geminderd hebben. De hoofdreden hiervoor is dat deelnemers niet zitten te wachten op de effecten van alcohol bovenop hun al aanwezig klachten.